Opis wyróżnionych praktyk miejskich
1. Miejska strategia dotyczącą różnorodności kulturowej oraz integracji imigrantów
Wyróżnienie:
Lublin, Strategia Rozwoju Lublina na lata 2013-2020
Urząd Miasta Lublin podejmuje systemowe działania w kwestii integracji imigrantów na poziomie lokalnym. Od kilku lat we współpracy ze wszystkimi instytucjami i organizacjami pozarządowymi działających na rzecz cudzoziemców stara się budować spójny i kompleksowy system zarządzania różnorodnością w mieście.
Podobne działania:
Białystok, Program „Białystok dla tolerancji”
Jurorzy i eksperci „Miast Otwartych” sformułowali ogólną rekomendację skierowaną do gmin miejskich, dotyczącą uwzględnienia tematyki zwiększającego się zróżnicowania kulturowego i społecznego w strategiach miejskich. Dokumenty te powinny zawierać plan zarządzania różnorodnością na poziomie lokalnym w różnych obszarach będących w kompetencji samorządu tego szczebla – edukacji, spraw społecznych, kultury, promocji miasta itd. Strategia musi być konstruowana w sposób partycypacyjny - w konsultacji z samymi imigrantami.
2. Zatrudnianie cudzoziemców w urzędach miejskich
Wyróżnienie:
W swojej polityce kadrowej Urząd Miasta Lublin uwzględnia potencjał wynikający z zatrudniania imigrantów – troje z nich pracuje na stałych stanowiskach, a kilkoro jest zazwyczaj zatrudnianych na umowy zlecenia i dzieło do wykonania poszczególnych zadań, w szczególności wymagających znajomości specyfiki krajów Europy Wschodniej oraz języków rosyjskiego i ukraińskiego. W Urzędzie cudzoziemcy także odbywają praktyki i staże.
Podobne działania:
Podobne działania: Łódź. Zatrudnienie dwóch cudzoziemców w Urzędzie Miasta Łódź
Jurorzy i eksperci rekomendują także zatrudnianie imigrantów we wszystkich jednostkach podległych samorządowi, które kierują swoje działania do tej grupy – w szkołach, pomocy społecznej, punktach informacyjnych itd. Obecność imigrantów na takich stanowiskach zmniejsza barierę językową między instytucją a klientem, daje też innym pracownikom większą wiedzę na temat potrzeb środowisk imigranckich.
3. Platforma współpracy międzysektorowej
Wyróżnienie:
Warszawa, Komisja Dialogu Społecznego
W Warszawie od kilku lat działa Komisja Dialogu Społecznego ds. Cudzoziemców przy Centrum Komunikacji Społecznej. KDS podejmuje przede wszystkim działania doradczo-opiniodawcze, zajmuje się konsultowaniem i współtworzeniem dokumentów i projektów aktów prawnych wydawanych przez władze miasta w zakresie migracji oraz podwyższeniem efektywności działań kierowanych do imigrantów. W ramach KDS współpracują ze sobą przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz urzędnicy.
Podobne działania:
Gdańsk. Międzysektorowy i interdyscyplinarny zespół ds. modelu integracji imigrantów
Lublin. Grupa wspierająca zarządzanie różnorodnością kulturową w Lublinie
Łódź. Komisja Dialogu Obywatelskiego ds. Różnorodności i Przeciwdziałania Dyskryminacji
Jurorzy bardzo pozytywnie odebrali kompleksowość i rozmach podejmowanych przez Warszawę działań: W porównaniu do innych miast Warszawa robi najwięcej w tej kwestii – ocenił inicjatywy Ngo Hoang Minh.Według zespołu ekspertów „Miast Otwartych” celowe byłoby podkreślenie znaczenia zespołów współpracy międzysektorowej w oficjalnych dokumentach miast – w tym w miejskich strategiach. Pozwoli to zwiększyć ich rolę w integracji oraz zapewni trwałość i skuteczność działań. Ciała doradcze i konsultacyjne powinny opierać się na odpłatnej pracy ekspertów w tym zakresie, przy jak największym udziale imigrantów. Jednocześnie jurorzy sformułowali rekomendację, że warto byłoby w tego typu działania włączać również inne podmioty – na przykład Zarząd Transportu Miejskiego lub miejskie szpitale.
4. Przestrzeń przyjazną imigrantom
Wyróżnienie:
Warszawa, Centrum Wielokulturowe
Od kilku miesięcy na warszawskiej Pradze działa Centrum Wielokulturowe. Głównym jego celem jest aktywizacja i wspieranie społeczności imigranckich oraz integracja mieszkańców Warszawy o różnym pochodzeniu etnicznym.
Podobne działania:
Wrocław, Dzielnica Czterech Wyznań
Rekomendacją ekspertów dla innych samorządów jest uwzględnienie w polityce miejskiej potrzeby stworzenia warunków i przestrzeni dla działań organizacji imigranckich i organizacji pracujących na rzecz imigrantów. Przestrzeń taka byłaby również polem do integracji społeczności imigranckich ze społecznością lokalną – np. dzielnicy.
5. Kompleksowe działania informacyjno-integracyjne samorządu na rzecz imigrantów
Wyróżnienie:
Projekt „Kontynenty Wrocławia” stanowi szerokie spektrum działań, które mają wspierać, aktywizować i integrować imigrantów ze społecznością Wrocławia. Cykl spotkań, warsztatów, kursów ma za zadanie z jednej strony wyposażyć zarówno imigrantów jak i Polaków w niezbędne kompetencje ułatwiające wzajemne współżycie. Otwarto także Infolink - stacjonarny i internetowy punkt informacyjny ułatwiający nowoprzybyłym cudzoziemcom odnalezienie się w mieście.
Zdaniem ekspertów oraz jury samorządy powinny wziąć na siebie część odpowiedzialności związanej z bezpośrednim wsparciem integracyjnym imigrantów. Przykład Wrocławia pokazuje, że możliwe jest by rolę lidera w tym procesie pełniło miasto.
6. Promocja polskich uczelni wśród cudzodziemców. Działania na rzecz integracji studentów zagranicznych
Wyróżnienie:
Lublin, Program „Study in Lublin”
Program „Study in Lublin” to kompleksowe działania mające na celu zachęcenie i zaproszenie młodzież z zagranicy , w szczególności z Ukrainy (?), do skorzystania z oferty lubelskich szkół wyższych. W ramach programu prowadzony jest czterojęzyczny portal www.study.lublin.eu zawierający informacje niezbędne do podjęcia decyzji o studiowaniu w Lublinie oraz działania ułatwiające zaaklimatyzowanie się w mieście nowoprzybyłym studentom.
Podobne działania:
Jurorzy i eksperci są zdania, że w miastach akademickich kwestie związane z większym umiędzynarodowieniem uczelni powinny być zawarte nie tylko w dokumentach strategicznych samych uczelni, ale także, wzorem Lublina, miasta. Jest to szczególnie ważne w kontekście niżu demograficznego i spadającej liczby polskich studentów.
7. Kompleksowa pomoc społeczna dostępna dla cudzoziemców
Wyróżnienie:
Lublin, działania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej od wielu lat podejmuje innowacyjne działania mające na celu kompleksową pomoc cudzoziemcom mającym przyznaną jedną z form ochrony. Na zespół działań w 2014 roku składało się prowadzenie 3 mieszkań chronionych, organizację kursów, szkoleń i staży zawodowych dla cudzoziemców objętych pomocą, pomoc psychologiczną oraz wydarzenia służące zbliżeniu imigrantów oraz lokalnej społeczności.
Podobne działania:
Wrocław, Program „Wrocław miastem aktywnych”
W związku z ograniczeniami jakie narzuca jednostkom pomocy społecznej Ustawa o pomocy społecznej oraz wysokość środków budżetowych, rekomendacją ekspertów jest wspólne pozyskiwanie funduszy z zewnątrz, przez urząd miasta i jednostkę pomocy, na dodatkowe działania wspierające proces integracji klientów imigranckich.
8. Miejski punkt obsługi cudzoziemców
Wyróżnienie:
Lublin, Punkt Obsługi Cudzoziemców w Biurze Obsługi Mieszkańców
Punkt Obsługi Cudzoziemców działa w Biurze Obsługi Mieszkańców Miasta Lublin i ma za zadanie świadczyć pomoc informacyjną mieszkającym w Lublinie imigrantom. Udziela informacji dotyczących usług świadczonych w Urzędzie Miasta Lublin oraz podstawowych informacji dotyczących danych teleadresowych, zadań i procedur realizowanych przez inne urzędy i instytucje działające na rzecz cudzoziemców.
Podobne działania:
Wrocław, Biuro Informacji i Pomocy dla Obcokrajowców Infolink
Zdaniem ekspertów dostosowanie usług Biura Obsługi Mieszkańców do potrzeb imigrantów świadczy o przedefiniowaniu pojęcia „mieszkańcy” w kategorię włączającą tę grupę. Kolejnym krokiem, w praktyce miast, powinno być rozszerzenie takiego podejścia na całość polityki i zarządzania rozwojem miasta.
9. Współpraca miasta z ośrodkiem naukowym i badawczym w obszarze integracji imigrantów
Wyróżnienie:
Poznań, kompleksowa współpraca Urzędu Miasta Poznań z ośrodkiem naukowym i badawczym
Centrum Badań Migracyjnych przy Uniwersytecie Adama Mickiewicza w partnerstwie z Urzędem Miasta Poznań realizował dwuletni projekt pod nazwą “Amiga” dotyczący przede wszystkim kwestii aktywności imigrantów na rynku pracy. Zorganizowano dla nich między innymi cykl warsztatów, prowadzono także doradztwo zawodowe i kursy języka polskiego. We współpracy z Wydziałem Działalności Gospodarczej i Rolnictwa Urzędu Miasta Poznania prowadzono także spotkania dotyczące zakładania działalności gospodarczej.
Zdaniem jurorów i ekspertów samorządy w procesie integracji imigrantów powinny w jak największym stopniu wykorzystywać potencjał uczelni i jednostek badawczych oraz włączać ekspertów akademickich w zespoły doradcze i ciała konsultacyjne.
10. Kompleksowe działania na rzecz integracji uczniów imigranckich
Wyróżnienie:
Warszawa, Koncepcję systemowego wspierania edukacji cudzoziemców
Biuro Edukacji Miasta Stołecznego Warszawy opracowało i wdraża Koncepcję systemowego wspierania edukacji cudzoziemców, która obejmuje m.in. systematyczne podnoszenie kwalifikacji warszawskich nauczycieli w zakresie kompetencji międzykulturowych oraz rozszerzenie oferty edukacyjnej dla dzieci z doświadczeniem migracyjnym na różnych etapach kształcenia. Biuro Edukacji ściśle współpracuje z organizacjami pozarządowymi – między innymi w zakresie integrowania rodzin imigranckich ze społecznościami lokalnymi.
Zdaniem jurorów i ekspertów, w placówkach, do których chodzą dzieci imigranci powinni być zatrudniani również pracownicy o doświadczeniu migracyjnych i znajomości języka pochodzenia ucznia. Taką możliwość daje Ustawa o systemie oświaty, pozwalająca na zatrudnienie przez organ prowadzący szkołę (gminę lub powiat) tzw. pomocy nauczyciela. Ze względu na specyfikę struktury administracyjnej, w Warszawie takie stanowiska są stworzone przez gminę w jednej z dzielnic (Targówek).
11. Konkursy dla organizacji pozarządowych uwzględniające diaspory imigranckie i wielokulturowy charakter miasta
Wyróżnienie:
Wiele jednostek organizacyjnych Miasta Stołecznego Warszawy w konkursach dotacyjnych uwzględnia specyficzne potrzeby imigrantów lub wręcz premiuje działania na rzecz wielokulturowości miasta – między innymi Biuro Kultury i Biuro Edukacji. Dzięki temu od kilku lat organizacje pozarządowe mogą pozyskać środki na prowadzenie działań na rzecz migrantów o bardzo zróżnicowanej tematyce.
Rekomendacją ekspertów jest wpisywanie do regulaminów konkursów kwestii wielokulturowości jako jednego z obszarów priorytetowych. Ułatwiłoby to realizację inicjatyw dotyczących tej tematyki. Dotacje powinny być także przyznawane na działania większe i dłuższe niż tylko kilkumiesięczne – pozwoliłoby realizować działania bardziej kompleksowe i długofalowe. Zdaniem jurorów, poprawie powinna ulec także dostępność dla środowisk imigranckich środków miejskich. W związku z tym kluczową kwestią jest dostosowanie warunków konkursów (tych dotyczących integracji) do możliwości organizacji imigranckich, tak by sami mogli działać na rzecz swoich społeczności.